Chciałbym się z Wami podzielić swoimi przemyśleniami na temat naszej lokalnej historii. Czy wiecie, że dzisiaj mija 80 lat od wyzwolenia naszego miasta z rąk niemieckiego okupanta?

Swego czasu na forum czerskiej rady miała miejsce dyskusja, podczas której zwrócono uwagę na fakt, że lepiej kojarzyć tę datę z rocznicą wybuchu powstania krakowskiego, które miało miejsce w 1846 roku, niż z dniem upamiętniającym wkroczenie do Czerska żołnierzy Armii Czerwonej. Podjęto nawet uchwałę Rady Miejskiej, która jasno określa uzasadnienie nazwy, dla funkcjonującej w naszym mieście ul. 21-Lutego. Przed II wojną światową nosiła ona nazwę ul. Młyńska. Niestety, coraz mniej osób mieszkających w Czersku o tym pamięta.. Zmiana nazwy nastąpiła w 1946 roku, kiedy to w wyniku reformy administracyjnej i zmian w nazewnictwie, wiele ulic w Polsce uzyskało nowe, często ideologiczne nazwy. Może właśnie teraz jest czas, na powrót do dawnej nazwy? Co o tym myślicie?

Okres II wojny światowej był czasem niewyobrażalnego cierpienia i zniszczeń, które dotknęły wiele narodów, w tym Polaków. Po brutalnej okupacji hitlerowskiej, która przyniosła śmierć milionom ludzi, a cały nasz kraj pogrążyła w chaosie i zniszczeniu, nastał kolejny, trudny rozdział w historii Polski, związany z wpływami ZSRR.

Hitlerowska okupacja, trwająca od 1939 do 1945 roku, zdołała zrujnować nie tylko infrastrukturę naszego kraju, ale także zasiać strach wśród społeczeństwa. Polacy żyli w ciągłym zagrożeniu, doświadczając represji, deportacji, czy masowych egzekucji. Chyba, że… zdecydowali się przyjąć niemieckie obywatelstwo. W Czersku, wnioski o zakwalifikowanie do III grupy niemieckiej listy narodowej (Deutsche Volksliste DVL) w 1942 roku wypełniły 7272 osoby, spośród 7740, zamieszkujących wówczas nasze miasteczko. Stanowiło to blisko 94% ówczesnych mieszkańców. Dlaczego tak się działo? Przede wszystkim chcieli oni przeżyć wojnę, bez uszczerbku na zdrowiu i życiu. Odmowa wiązała się w najłagodniejszym przypadku z wysiedleniem do Generalnego Gubernatorstwa.

Zamiast upragnionej niepodległości, Polska znalazła się w 1945 roku pod wpływem ZSRR, co wiązało się z narzuceniem systemu komunistycznego. Władze radzieckie, korzystając z chaosu powojennego, wprowadziły swoje rządy, które miały na celu umocnienie wpływów sowieckich w regionie. W praktyce oznaczało to nie tylko polityczne zniewolenie, ale także ograniczenie praw obywatelskich, represje wobec opozycji i cenzurę wszelkich form ekspresji artystycznej.

Wielu Polaków, którzy przetrwali okupację hitlerowską, musiało stawić czoła nowym wyzwaniom. Zamiast nadziei na odbudowę, nastał czas walki o przetrwanie w zupełnie nowych realiach. Wprowadzenie po wojnie kolektywizacji, przymusowej pracy oraz kontroli nad życiem społecznym i gospodarczym, stworzyły atmosferę strachu i niepewności. Nie wszyscy się na nie godzili. Dlatego tak ważna jest dla nas pamięć o żołnierzach niezłomnych, których rokrocznie wspominamy 1 marca, obchodząc Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Warto również zaznaczyć, że mimo trudnych warunków, Polacy nigdy nie zapomnieli o dążeniu do wolności. W kolejnych latach narastał opór przeciwko reżimowi komunistycznemu, który w dużej mierze przyczynił się do odzyskania przez Polskę pełnej niepodległości w 1989 roku.

Mam nadzieję, że ten krótki rys historyczny pozwoli Wam na chwilę zadumy. W dzisiejszym, pędzącym do przodu świecie, rzadko bowiem znajdujemy czas na refleksję. A przecież historia to nie tylko zbiór dat i wydarzeń. To przede wszystkim opowieść o ludziach – ich marzeniach i codziennych zmaganiach. Zaduma nad lokalną historią to nie tylko podróż w przeszłość, ale także sposób na zrozumienie teraźniejszości. To także szansa na łączenie pokoleń. Wspólne odkrywanie lokalnych tradycji może być bowiem znakomitym sposobem na zacieśnienie więzi zarówno rodzinnych, jak i społecznych. Warto wykorzystać każdą okazję, by rozmawiać z seniorami, którzy często są skarbnicą wiedzy o minionych czasach.

Dobrego weekendu!

Maciej Jakubowski

Na zdjęciu: ul. Młyńska i jej przedwojenni mieszkańcy.